80 lat temu, 28 lutego 1944 roku Pułk Policyjny SS 14. Dywizji SS „Galizien”, dowodzony przez niemieckiego kapitana, przy wsparciu oddziałów Ukraińskiej Powstańczej Armii dokonał pacyfikacji polskiej ludności w mieszczącej się w województwie tarnopolskim wsi Huta Pieniacka.
10 marca 2024 r. w Przemyślu rozpoczęły się obchody upamiętniające 80. rocznicę ludobójstwa dokonanego na Polakach przez ukraińskich nacjonalistów OUN-UPA pod honorowym patronatem Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie, z udziałem dr hab. Dariusza Iwaneczko, dyrektora IPN w Rzeszowie.
Tegoroczne obchody rozpoczęły się Mszą świętą w kościele pw. Świętej Trójcy, w intencji pomordowanych pod przewodnictwem abp. Józefa Michalika, następnie złożono kwiaty przy tablicy w murze klasztornym, gdzie znajdują się urny z ziemią z Huty Pieniackiej. Było też spotkanie w sali audiowizualnej Kaplicy Dobrego Pasterza ss. Benedyktynek, gdzie miała miejsce prezentacja zdjęć i filmu z Huty Pieniackiej.
W dzisiejszej uroczystośći wzięli udział prezydent miasta Przemyśla Wojciech Bakun, przewodniczący Rady Miejskiej Robert Bali i wiceprzewodniczący Rady Dariusz Lasek. Wśród gości znaleźli się m.in.: duchowni, Bogda Rzońca poseł do Parlamentu Europejskiego, Andrzej Zapałowski poseł na Sejm RP, wicemarszałek Województwa Podkarpackiego Piotr Pilch, żołnierze z 5. Batalion Strzelców Podhalańskich oraz mieszkańcy miasta.
Zbrodnia w Hucie Pieniackiej
28 lutego 1944 r. w Hucie Pieniackiej odbyła się akcja pacyfikacyjna polskiej ludności cywilnej w Hucie Pieniackiej, w wyniku której śmierć poniosło około 850 osób. Pacyfikacji dokonali, według śledztwa IPN, ukraińscy policjanci jednego z batalionów 4. Pułku Policji SS pod niemieckim dowództwem, wraz z okolicznym oddziałem Ukraińskiej Powstańczej Armii i oddziałem paramilitarnym składającym się z nacjonalistów ukraińskich.
Huta Pieniacka liczyła wówczas 172 gospodarstwa i około 1000 mieszkańców, we wsi znajdowało się również spora liczba uciekinierów (m.in. z Wołynia), którzy opuszczali miejsca zamieszkania obawiając się fali morderstw dokonywanych przez nacjonalistów ukraińskich i wspomagających ich miejscowych ukraińskich chłopów. Ocalało około 160 osób.
Pamiętając o zbrodni w Hucie Pieniackiej, Korościatynie oraz innych miejscowościach na Kresach, Podkarpaciu i Lubelszczyźnie organizatorzy zapraszają na drugą część obchodów 11 marca 2024 roku o godz. 17:00 do Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej pl. płk. Berka Joselewicza 1. Tam odbędzie się prezentacja Tomasza Kuby Kozłowskiego z Domu Spotkań z Historią w Warszawie pod tytułem Genocidum Atrox versus Sprawiedliwi.
Organizatorem obchodów jest Stowarzyszenie Pamięci Polskich Termopil i Kresów w Przemyślu im. ks. Bronisława Mireckiego na czele z prezesem Stanisławem Szarzyńskim.